در گفت‌وگو با ایبنا مطرح شد؛
«پنجه فلک»؛ هشدار فانتزی به کاربران کودک فضای مجازی/ «انار سفید» دعوت جهانی به صلح است
خراسان شمالی- غلامرضا رحمتی نویسنده بجنوردی با اشاره به دو اثر منتشر شده خود با عناوین «پنجه فلک» و «انار سفید»، دغدغه مشترک هر دو کتاب را مسائل اجتماعی نظیر آسیب‌های فضای مجازی برای کودکان و آسیب‌های جنگ برای مادران عنوان کرد.
سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - اکرم عباسی: چندی پیش دو اثر متمایز از غلامرضا رحمتی با عناوین «پنجه فلک» و «انار سفید» توسط انتشارات زبان علم در بجنورد منتشر شد. دو کتابی که در عین تفاوت موضوعی، یک نقطه مشترک به نام دغدغه اجتماعی دارند. «پنجه فلک» با روایتی فانتزی به موضوع خطرهای تلفن همراه و رسانه‌های نوین برای نسل جوان می‌پردازد و «انار سفید» با زبان نمادین و فلسفی، مادرانگی در بستر جنگ را روایت می‌کند.
در گفت‌وگوی پیش‌رو تلاش کرده‌ایم تا به زوایای مختلف این دو اثر و انگیزه‌های نویسنده در خلق آن‌ها بپردازیم.
برای شروع بگویید چه انگیزه‌ای شما را به نوشتن دو داستان به این شکل متفاوت و البته هر دو دغدغه‌مند تشویق کرد؟
قطعاً یکی از محرک‌های اصلی من در نوشتن، نگاه به مسئولیت اجتماعی است. «پنجه فلک» حاصل سال‌ها مشاهده آسیب‌هایی است که فضای مجازی به دنیای کودکان و نوجوانان وارد کرده و در مقابل، «انار سفید» واکنشی است انسانی و احساسی به تصاویر و روایت‌هایی که از فلسطین و دیگر مناطق جنگ‌زده دیده‌ام و بیش از همه، رنج مادران بود که مرا وادار به نوشتن کرد.
درباره کتاب «پنجه فلک» بیشتر بگویید. چرا بازی فکری؟ و چگونه آن را به داستان تبدیل کردید؟
این کتاب ابتدا یک بازی فکری و ترکیبی از استراتژی، تصمیم‌گیری و شناخت فضای دیجیتال بود. متوجه شدم که این بازی می‌تواند بستری برای انتقال پیام‌های تربیتی و اجتماعی باشد و از دل همین بازی، داستانی شکل گرفت با حال‌وهوای فانتزی که بچه‌ها را درگیر می‌کند و در عین حال هشدار می‌دهد. این کتاب تلاش کرده کودکان را نسبت به عواقب استفاده بی‌رویه از تلفن همراه آگاه کند، بدون آنکه لحن نصیحت‌گونه داشته باشد.
در داستان، چگونه خطرات فضای مجازی را نشان دادید؟
در جهان فانتزی «پنجه فلک»، شخصیت‌ها وارد سرزمینی می‌شوند که ظاهرش رنگارنگ و جذاب است اما در واقع، زندان نرمی است که اراده آدم‌ها را از بین می‌برد و من خواستم به بچه‌ها بگویم که هر رنگی زیبا نیست و هر جذابیتی، مفید نیست. رسانه و گوشی هوشمند اگر به درستی مدیریت نشود، می‌تواند به یک دام تبدیل شود.
چرا خطر رسانه را برای کودک موضوع اصلی قرار دادید؟
رسانه دیگر در خانه ما نیست؛ در جیب فرزندان ماست. این وضعیت نیازمند فرهنگ‌سازی جدی است. با زبان داستان می‌توان به کودک هشدار داد، اما در قالبی جذاب. در «پنجه فلک»، دنیایی خیالی ساخته‌ام که در آن شخصیت‌ها با وسوسه‌های رنگارنگی روبه‌رو می‌شوند که به تدریج آزادی‌شان را از آن‌ها می‌گیرد.
کتاب «انار سفید» فضای بسیار متفاوتی دارد. چرا تصمیم گرفتید از قالب تمثیلی و فلسفی برای روایت استفاده کنید؟
در جهانی که خشونت و جنگ همچنان قربانی می‌گیرد، ادبیات می‌تواند نقش پررنگی در همدلی و بیداری ایفا کند؛ وقتی از رنج مادران می‌نویسیم، زبان عادی کافی نیست. جنگ، مادر و عشق را باید در بستری فراتر از روایت مستقیم بیان کرد. برای همین از نمادهایی مثل انار، سپیدی، دانه‌ها و خاک استفاده کردم. انار برای من نمادی از زایش، خون و زیبایی در دل تلخی است و این داستان بیشتر از آنکه یک روایت ساده باشد، نوعی دعوت به همدلی و نگاه عمیق به رنج دیگران است.
آیا تجربه‌ای شخصی یا حادثه‌ای خاص شما را به نوشتن «انار سفید» ترغیب کرد؟
شاید تجربه شخصی نه، اما انسان وقتی تصویر کودکی بی‌پناه یا مادری چشم‌انتظار را می‌بیند، بی‌تفاوت نمی‌ماند. اخبار غزه، تصاویر بمباران و گریه مادرانی که تنها دست فرزندشان باقی مانده، از ذهن آدم پاک نمی‌شود. این داستان تلاشی است برای داد زدنِ بی‌صدای همه مادرانی که جهان آن‌ها را نادیده گرفته است.
آیا «انار سفید» فقط درباره جنگ فلسطین است؟
خیر، هرچند الهام اصلی‌اش از جنایات رژیم صهیونیستی در غزه بود اما این داستان درباره همه مادرانی است که فرزندانشان را در آتش جنگ می‌بینند و این کتاب یک دعوت جهانی به صلح و مهربانی است.
از نظر شما مخاطب اصلی این دو کتاب چه کسانی هستند؟
برای «پنجه فلک»، گروه سنی کودک و نوجوان، به‌ویژه گروه سنی ۹ تا ۱۴ سال را در نظر داشتم. ولی «انار سفید» هرچند می‌تواند برای نوجوانان قابل درک باشد، بیشتر برای بزرگ‌ترها نوشته شده تا شاید در نگاه‌شان به جنگ، مادر، مقاومت و زیبایی در دل تراژدی تجدیدنظر کنند.
چه چالش‌هایی در مسیر چاپ این دو اثر داشتید؟
مسئله اصلی انتشار، مسائل مالی و توزیع بود. خوشبختانه انتشارات زبان علم در بجنورد با انگیزه و دغدغه‌مند وارد شد و با وجود محدودیت‌ها، هر دو کتاب را در قطع خشتی بزرگ و با کیفیت چاپ کردند.
در آینده چه برنامه‌هایی دارید؟ آیا کتاب‌های دیگری در دست نگارش دارید؟
بله. علاقه دارم در ادامه «پنجه فلک» کتاب‌هایی با موضوع بازی‌های فکری تربیتی بنویسم.
و سخن پایانی؟
امیدوارم این دو کتاب، چه در سطح کودک و چه بزرگسال، بتوانند تلنگری باشند برای بهتر دیدن. کودکان ما در هجوم رسانه‌ای بی‌امان، بیش از هر زمان به راهنمایی و همراهی نیاز دارند و مادران، چه در جنگ و چه در صلح، همیشه ستون اصلی خانواده‌اند.
به گزارش (ایبنا)، هر دو کتاب تازه منتشر شده، هم‌اکنون در دسترس علاقه‌مندان به کتاب است.
