روایت ایبنا از کلاس معلم بجنوردی در دنیای مشاعره؛
۷۰ گام در ۷۰ هفته در دنیای مشاعره‌های دلنشین ادب پارسی
خراسان شمالی- کارگاه مشاعره‌ای که با حضور تنها دو نفر در ۹ آذر ۱۴۰۲ آغاز شد، امروز به محفلی پربار برای علاقه‌مندان به شعر و ادبیات فارسی تبدیل شده و برگزاری ۷۰ جلسه منظم در کتابخانه مرکزی بجنورد، بستری برای ایجاد یک جنبش ادبی مهیا کرده تا گامی بلند در مسیر درست آموزش مشاعره باشد.
سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - اکرم عباسی: در گوشه‌ای از کتابخانه مرکزی بجنورد، واژه‌ها جان می‌گیرند، قافیه‌ها به هم پیوند می‌خورند و مشاعره، این هنر کهن فارسی، رنگ و بویی تازه پیدا می‌کند. هر هفته، جمعی از عاشقان شعر و ادب گردهم می‌آیند تا در کارگاهی متفاوت، با کلمات بازی و حافظه خود را تقویت کنند؛ در دل اشعار فارسی غرق شوند و اینجا جایی است که فاطمه نیستانی، دبیر بازنشسته آموزش و پرورش، کلاس درس خود را به محفلی برای شعر و ادبیات فارسی تبدیل کرده تا شاگردانش در این کارگاه همزمان شاهد ترکیب هنر، مهارت و رقابت دوستانه باشند.
- ایده برگزاری این کارگاه چگونه به ذهن شما خطور کرد و از ابتدا چند علاقه‌مند به مشاعره با شما همراه شدند و حالا چند نفر در این مسیر همراه شما هستند؟
قبل از پاسخ به این سوال اجازه بدهید کوتاه و مفید از هویت خودم برایتان بگویم؛ من فاطمه نیستانی، دبیر بازنشسته آموزش و پرورش هستم. آبان‌ماه سال ۱۴۰۲ با یکی از عوامل کتابخانه مرکزی بجنورد آشنا شدم و پس از معرفی توانایی‌هایم، با استقبال قابل توجهی مواجه شدم. بدین ترتیب، نخستین جلسه مشاعره را در تاریخ ۹ آذرماه با حضور تنها دو نفر آغاز کردم. اما امروز، پس از برگزاری هفتادمین جلسه، شاهد رشد چشمگیر این محفل ادبی هستیم که اکنون گاهی بیش از ۲۵ تا ۳۰ نفر به صورت حضوری در کارگاه شرکت و در فضای مجازی نیز ۸۶ نفر به‌طور آنلاین در مشاعره‌ها حضور دارند.
- هدف اصلی شما برای برگزاری این کارگاه چه بوده و آینده این کارگاه رو چطور پیش‌بینی می‌کنید؟
هدف اصلی این کارگاه، علاوه بر گسترش فرهنگ فاخر پارسی، آموزش حفظ شعر، درک حکمت‌های نهفته در آن و تقویت حافظه از طریق حفظ اشعار برای علاقه‌مندان است و امیدوارم این مسیر همچنان با شور و اشتیاق ادامه یابد و بتوانیم سهمی در پاسداشت و ترویج شعر و ادبیات فارسی داشته باشیم و هر روز به تعداد استقبال‌کنندگان و شرکت‌کنندگان این کارگاه افزوده شود.
- بازتاب و حضور علاقه‌مندان این کارگاه ادبی و تخصصی چگونه بوده و آیا افراد این کارگاه از سن یا جنس خاصی هستند؟
درباره استقبال از این جلسات باید بگویم در ابتدا فکر نمی‌کردم که این کارگاه بتواند تا این حد مورد توجه قرار بگیرد. اما امروز می‌بینم که بسیاری از افراد، از کودکان تا کهنسالان، هر هفته با شور و اشتیاق در جلسات شرکت می‌کنند. حتی کسانی که در ابتدا تنها شنونده بودند، اکنون در مشاعره‌های سرعتی رقابت می‌کنند و علاقه مهم‌ترین عامل حضور است.
کارگاه آموزشی مشاعره، محفلی برای علاقه‌مندان به شعر و ادبیات است که بدون هیچ‌گونه محدودیت سنی و جنسیتی برگزار می‌شود و در این جلسات، شرکت‌کنندگان از گروه‌های مختلف سنی و تحصیلی، از دکترای روان‌شناسی و ادبیات گرفته تا کارشناسی ارشد حقوق، دیپلم و حتی افراد زیر دیپلم، حضوری مستمر و فعال دارند. گاهی نیز کودکان پنج‌ساله و نوجوانان مقطع متوسطه در این جلسات حضور پیدا می‌کنند و با اشتیاق در مشاعره‌ها شرکت می‌کنند.
- در این محفل ادبی چه روش‌هایی در مشاعره آموزش داده می‌شود و اینکه آیا برای فراگیری بهتر شاگردان خود از تکنیک خاصی بهره می‌برید؟
در این کارگاه، انواع مشاعره‌های سنتی و نوین آموزش داده می‌شود. برخی از تکنیک‌های ابداعی شامل مشاعره سرعتی است که رقابتی نفس‌گیر برای آماده‌سازی شرکت‌کنندگان برای مسابقات است و مشاعره چرخشی که هر شرکت‌کننده باید با آخرین حرف بیت قبلی، شعری تازه بیاورد و سومین راه، مشاعره بر اساس موضوع است که انتخاب یک مضمون خاص و خواندن اشعاری مرتبط با آن صورت می‌گیرد.
این روش‌ها، نه‌تنها باعث افزایش مهارت بیان و بداهه‌گویی می‌شود، بلکه شرکت‌کنندگان را برای مسابقات مشاعره آماده می‌کند و تاکنون چندین دور از مشاعره‌های سرعتی و چرخشی در کتابخانه مرکزی و کتابخانه دهخدا برگزار شده که بازتاب گسترده‌ای در میان علاقه‌مندان به شعر و ادب فارسی داشته است.
- شما در این کارگاه آموزشی از کتاب «مشاعره آسان» استفاده می‌کنید که این کتاب به نگارش و قلم خودتان است؛ برای مخاطبان کمی از این کتاب بگویید و اینکه این کتاب چه جایگاهی در میان حاضرین در کارگاه دارد؟
من تجربیات خودم را در قالب کتابی با عنوان «مشاعره آسان» گردآوری کرده‌ام که این کتاب شامل تکنیک‌های حفظ شعر، اصول و قواعد مشاعره و روش‌های ابتکاری برای بهبود مهارت‌های مشاعره است و به دلیل آموزش به زبان ساده، این کتاب مورد توجه علاقه‌مندان در کارگاه قرار گرفته و البته یکی از نکات قابل توجه در این کارگاه، پیشرفت محسوس شرکت‌کنندگان از جلسات سوم و چهارم به بعد است. با تمرین‌های عملی و استمرار در حضور، سطح اطلاعات و میزان حفظیات شرکت‌کنندگان به شکل چشمگیری افزایش می‌یابد، به طوری که این پیشرفت در اجراهای مشاعره کاملاً مشهود است.
یکی از شرکت‌کنندگان نوجوان این کارگاه همیشه می‌گوید در ابتدا فکر نمی‌کردم بتوانم در مشاعره شرکت کنم، اما حالا می‌توانم در کمتر از چند ثانیه شعر مناسبی پیدا کنم و این جلسات علاوه بر اینکه حافظه‌ام را تقویت کرده، به من اعتماد به نفس نیز داده است.
- حرف آخر خانم معلم؟
هفتاد جلسه از محفل شعر و ادب نشان داده است که علاقه به ادبیات فارسی همچنان زنده است. این کارگاه، فرصتی برای کشف و تقویت استعدادهای ادبی، تقویت حافظه از طریق شعر و لذت بردن از زیبایی‌های زبان فارسی است و من که روزی در کلاس‌های درس به دانش‌آموزان آموزش می‌دادم؛ امروز در محفلی از شعر و عشق، چراغی برای روشن نگاه داشتن مشاعره برافروخته‌ام.
