گذری بر یکی از کتابفروشیهای مشهد؛
«پردیس کتاب»؛ پاتوقی برای کتاب‌خوانان مشهد
خراسان‌رضوی- «پردیس کتاب» مشهد برآمده از دغدغه فرهنگی یک خانواده کتاب‌دوست و حاصل فعالیت یک کتابفروشی قدیمی است که حالا پاتوق کتاب‌خوانان شده است.
سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - لیلا نوعی: در حال قدم زدن در خیابان دانشگاه مشهد، مرکز و راسته بازار کتابفروشیهای قدیمی شهر بودم که جمله‌ای پشت ویترین یکی از مغازه‌ها مرا جذب کرد؛ «وقتی نگاهی به یک کتاب می‌اندازی انگار که صدایی از شخص دیگری می‌شنوی. شخصی که شاید ۱۰۰۰ سال پیش این دنیا را ترک کرده باشد. کتاب خواندن؛ سفر از طریق زمان است».
جمله از «کارل ساگان» اخترشناس عضو ناسا بود و مرا یاد تمام کتاب‌هایی انداخت که در این سال‌ها هنگام خواندنشان از زمین جدا شده بودم و روحم پرواز کرده بود. شاید این حرف را فقط کسانی درک کنند که عاشق مطالعه باشند؛ اهالی کتاب و کتابخوانی. کسانی که با خواندن یک کتاب دنیایشان تغییر کرده باشد. کسانی که در میان قفسه‌های کتاب پرسه می‌زنند، زمان از دستشان در می رود و به نوعی با کتاب زندگی می‌کنند.
این مسیر برای کتاب‌دوستان مشهد و حتی کشور همیشه یادآور خرید کتاب و کتابفروشان قدیمی بوده است. کتابفروشیهای قلم، فلسطین، زوار، آبان، به‌نشر، مروج و خیلی‌های دیگری که طی این سال‌ها البته کرکره‌هایشان پایین آمده است. اما در این بین «انتشارات امام و حاج‌آقای رجب‌زاده» همیشه حال و هوای دیگری داشت است. به همت خانواده کتاب‌دوست رجب‌زاده نه تنها چراغ انتشارات امام در چهارراه دکتری خیابان دانشگاه مشهد همچنان روشن است بلکه دو پردیس کتاب نیز در این شهر قد علم کردند.
ناخوداگاه به سمت پردیس کتاب مرکزی که در نزدیکی همان راسته خیابان دانشگاه و در سه‌راه ادبیات که به نوعی چهارراه فرهنگی و کتابی شهر است، رفتم. راستش را بخواهید دوران نوجوانی ما پردیس کتابی در مشهد وجود نداشت و ما همیشه در حسرت آن بودیم. فقط اسم پردیس کتاب در پایتخت را شنیده بودیم و دلمان برایش قنج می رفت.
اولین پردیس کتاب مشهد در سال ۱۳۹۵ به همت حاج‌آقا رجب‌زاده و فرزندش علی رجب‌زاده که سابقه سال‌های فعالیت در انتشارات امام مشهد را داشتند، با مساحت تقریبی هزار متر در دو طبقه افتتاح شد، آن سال هیاهویی میان علاقه‌مندان این حوزه به پا شد و حسابی از این کار استقبال کردند. این فروشگاه بزرگ، در چهارراه فرهنگی مشهد، جایی که قلب فرهنگی شهر می‌تپد، واقع شده است.
این موقعیت به آن معناست که پردیس کتاب در مکانی قرار دارد که دسترسی آسان برای همه وجود دارد و همزمان در محله‌ای قرار گرفته که از فرهنگ و هنر مشهد چیزی کم ندارد. در نزدیکی این مکان، امکانات فرهنگی دیگری مانند دانشکده قدیم ادبیات مشهد و جهاددانشگاهی فعلی، پردیس سینمایی هویزه، گالری‌های هنری، کافه‌کتاب‌ها، کافی‌شاپ‌های فرهنگی و حتی سالن‌های تئاتر کوچک نیز وجود دارند که به فضای فرهنگی شهر رنگ و روح تازه‌ای می‌دهند و این قسمت از شهر را به صورتی متمایز از سایر شهر کرده است.
رجب‌زاده نیاز نسل جوان را می دانست. همانطور که در یکی از مصاحبه‌هایش در خصوص افتتاح پردیس کتاب گفته است: «دغدغه ما این بود که مردم به کتاب‌هایی که هنوز در مشهد عرضه نشدند دسترسی آسان داشته باشند و در فضایی صمیمی به کتاب خواندن بپردازند.»
از پله‌های این مجتمع بالا رفتم. هر طبقه یک دنیای متفاوت دارد. در طبقه همکف، مردم در میان کتاب‌های فلسفه، روانشناسی، تاریخ، و علوم اجتماعی غرق شده‌اند. این بخش از فروشگاه به گونه‌ای طراحی شده که فضای باز و راحتی برای گپ و گفت‌وگو فراهم کند. در طبقه دوم، از کتاب‌های موسیقی گرفته تا لوازم هنری و آثار مربوط به هنرهای تجسمی پیدا می‌شود. این طبقه برای کسانی که به دنیای هنر علاقه دارند، بهشت است. طبقه سوم اما دنیای دیگری است. اینجا برای کودکان و نوجوانان است. کتاب‌های تصویری، داستان‌های کودکانه، و لوازم‌التحریر رنگارنگ به همراه بازی‌های آموزشی باعث می‌شود این طبقه هم برای والدین و هم برای بچه‌ها جذاب باشد.
با یکی از کارکنان پردیس کتاب سلام و احوال‌پرسی کردم و از او خواستم کمی درباره کار کردن در پردیس کتاب برایم بگوید. او در ابتدای صحبتش گفت: شاید برایتان جالب باشد که این فروشگاه در محل منزل مسکونی رضا رجب‌زاده تأسیس شده است و ادامه داد: آقای رجب‌زاده با اینکه همواره در حوزه نشر فعال بودند، اما تصمیم گرفتند یک فضای عمومی و فرهنگی در قلب شهر ایجاد کنند. جایی که نه تنها مردم برای خرید کتاب بیایند، بلکه بتوانند در آن فضا وقت بگذرانند و از بودن در میان کتاب‌ها لذت ببرند. پردیس کتاب مثل یک مرکز فرهنگی است.
او ادامه داد: روزهایی که شلوغ می‌شود، احساس می‌کنم اینجا بیشتر از یک فروشگاه است. مردم می‌آیند، کتاب‌ها را ورق می‌زنند، در گوشه‌ای می‌نشینند، گاهی حتی با هم گپ می‌زنند و در مورد کتاب‌ها، نویسندگان و موضوعات مختلف صحبت می‌کنند. در این فضا، کتاب بهانه‌ای برای ایجاد ارتباط میان انسان‌ها است.
خلاصه که پردیس کتاب مرکزی پاتوق ثابت اهالی کتاب در مرکز شهر شد و به دلیل همین استقبال مدیریت پردیس کتاب را مجاب کرده تا شعبه دوم خود را در غرب مشهد و بلوار وکیل‌آباد نیز افتتاح کند.
پردیس کتاب مرکزی علاوه بر عرضه انواع کتاب، کالای فرهنگی، لوازم التحریر و محصولات مرتبط دیگر، برنامه‌های کتاب‌محور ثابتی نیز دارد؛ جمعه‌های پردیس‌کتاب با برپایی جلسات نقد و بررسی آثار فاخر و استقبال علاقمندان و دوشنبه‌های پردیس‌کتاب با موضوع مروری بر ادبیات داستانی جهان به همراه خوانش داستان از مهم‌ترین برنامه‌های شاخص این این مجموعه فرهنگی است.
در میان این همه لذت و کشف، احساس می‌کنم که پردیس کتاب مشهد در سه راه ادبیات، بین ابن سینای ۴ و ۶ واقعاً به چیزی که در ذهن‌مان از یک فروشگاه کتاب انتظار داشتیم، تبدیل شده است.
